<< Terug naar de vorige pagina

History van Huizen

Huizen, een plaats aan de voormalige Zuiderzee, moet als nederzetting al in de tiende eeuw
hebben bestaan. Het Gooi vormde tot 1400 één kerspel -de oorspronkelijke benaming voor
een kerkgemeente of parochie, het gebied dat onder een kerk valt- genaamd Naardingerland, waar
Huizen ook toe behoorde. Langzamerhand scheidden de daarbinnen gelegen gehuchten zich van
Naarden af. Dat gold ook voor Huizen, in het jaar 1409, toen de kapel die op de plaats stond van
de huidige oude kerk, aan het begin van de Havenstraat, parochiekerk werd. De oudste vermelding
van Huizen is voor zover bekend 1382. De naam zou verband houden met het feit dat men er in
stenen onderkomens woondde, huizen, in plaats van de toen gebruikelijke plaggenhutten.

Een paar citaten uit één van de historische beschrijvingen maken dat duidelijk: "Van dit dorp mag
met recht gezegd worden, dat het één der voornaamste van het vermaaiklijk Gooiland is,....
Het ligt voords alleraangenaamst.... de huizen staan in er in geene bepaalde roojing... elke heeft er
zijn bebouwden grond of akker bij, zodat het graan en andere landvruchten er als tussen de
huizen ingroeijen; bij dit dorp behoort voords eene ongemeen groote Meente." Die Meent speelt in
de nieuwe historie van de gemeenschap een uiterst bepalende rol. Vroeger was het vooral
een weidegebied voor het vee.

Vissersdorp
Huizen is bekend als voormalig vissersdorp; het heeft die bekendheid pas laat verkregen.
Aan het einde van de zeventien de eeuw werd de visserij één van de hoofdmiddelen van bestaan. Daarvoor waren landbouw en huisnijverheid de belangrijke levensbronnen.  De visserij beleefde
de grootste groei in de eerste helft van de 19e eeuw, waarbij de schepen op de rede voor de kust
van Huizen lagen. De havens van Naarden, Muiden en de Eemmonding werden gebruikt om de botters
in de winterdag op te leggen. Door toenemende verzanding van de haven van Naarden, verdween
deze haven begin zeventiende eeuw. maar deze verdween door uitbreiding van de vesting. Het lossen
van de vis op de rede voor Huizen zorgde voor veel problemen en schade aan de schuiten. In 1854
kon eindelijk de eigen haven in gebruik genomen worden. Er kwam toen verdere uitbreiding van aan
de visserij verwante bedrijven, zoals haringrokerijen, de visventerij en voor onderhoud en
reparatie natuurlijk de scheepswerven, blokkenmakers, taanders en zeilmakers. De vloot groeide
gestaag: een kleine 200 botters hadden Huizen als thuishaven. Karakteristieke visserwoningen
herinneren nog aan deze tijd. Vooral in een gunstig ansjovisjaar werden vele nieuwe woningen en
botters gebouwd. Vooral de viswerking en visventers (kruiers) namen in omvang toe. In Huizen werd
in de negentiende eeuw de prijs van de haring bepaald. Achttien grote rokerijen (hanges) verwerkten
de vers gevangen haring tot bokkingen, Miljoenen bokkingen werden jaarlijks vervoerd naar
Duitsland, het belangrijkste afzetgebied voor de visventers. Behalve op de Zuiderzee werd ook op
de Noordzee gevist. Twee overgebleven botters in de haven van de Huizen zijn de HZ 108 “Janus Kok”
en de HZ 45 “Gebroeders Schaap”. Aan het begin van de 20e eeuw was de visserij al behoorlijk minder, de aanleg van de afsluitdijk (1932) gaf de genadeslag. In 1961 stopte Joost Westland met de HZ 1
als laatste Huizer visserman.

Ondernemend volk
Maar Huizers zijn niet voor één gat te vangen. Mede dankzij inspanningen van het gemeentsbestuur, een gezonde dosis werklust en aanpassingsvermogen en het aanwezig zijn van een technische school, schakelden velen om op de bouw. Nog steeds heeft Huizen veel grote en bekende bouwbedrijven. Anderen vonden werk in nieuwe industrie of in de kaashandel. Kaas is nog steeds een zeer belangrijke bedrijfstak in Huizen, tussen de 15 en 20% van alle Nederlandse kaas ging hier om en werd geëxporteerd naar ongeveer 50 landen. Inmiddels zijn de kaasexporterende bedrijven deels uit Huizen vertrokken.

Groeikern
Vanaf het einde van de jaren '60 kreeg de Huizer samenleving een zo mogelijk nog grotere verandering
te verwerken. Die groote Meente van vroeger werd aangewezen als bouwplaats, als oplossing van de woningnood in het Gooi. Huizen werd later ook aangewezen als groeikern. Die groeikerntaak is volbracht: en er zijn ruim 10.000 woningen bijgebouwd. Het aantal inwoners is verdubbeld, tot ruim 42.000

Bron: Historische Kring Huizen